ในประวัติศาสตร์อันยาวนานถึง 4,000 ปี นับตั้งแต่สมัยสร้างชาติใหม่ ๆ จนถึงทุกวันนี้ ชื่อประเทศเวียดนามเปลี่ยนแปลงไปแล้วถึง 14 ครั้ง โดยมีทั้งหมด 13 ชื่อ !จำนวนที่มากมายของชื่อประเทศเวียดนามมาจากธรรมเนียมว่า หากกษัตริย์จากตระกูลอื่นขึ้นครองราชย์แทนราชวงศ์เดิม หรือเมื่อมีวีรชนกลุ่มหนึ่งลุกขึ้นขับไล่ผู้ปกครองชาวจีนออกจากดินแดนเวียดนาม ก็มักจะตั้งชื่อประเทศเสียใหม่ บางครั้งการย้ายเมืองหลวงไปตั้งในอีกแห่งด้วย
ชื่อประเทศจึงเป็นเครื่องหมายสำคัญในประวัติศาสตร์เวียดนาม และการทบทวนชื่อประเทศก็ไม่ต่างจากการทบทวนประวัติศาสตร์ของประเทศนี้ไปด้วย ชื่อประเทศเวียดนามจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ มีดังนี้
1. ซิกกวี๋
พระราชพงศาวดารเวียดนามเรื่อง “ด่ายเหวียดสือกี๊ตว่านทือ” แต่งโดยโงสีเลียน และแกะสลักบนแผ่นไม้ ตีพิมพ์เผยแพร่ใน พ.ศ. 2240 ในสมัยกษัตริย์เลฮีตง ปรากฏพระนามกษัตริย์องค์แรกของเวียดนามเมื่อ 4,000 ปีก่อน คือ กษัตริย์กิงเยืองเวือง พระบิดานามว่า เด๊มิง “ได้ทรงแต่งตั้งให้เป็นกิงเยืองเวือง ปกครองภาคใต้ เรียกว่าประเทศซิกกวี๋”
ชื่อแรกของเวียดนามจึงเป็น “ซิกกวี๋”
2. วันลาง
หนังสือด่ายเหวียดสือกี๊ตว่านทือ บันทึกว่า “กษัตริย์หุ่งเวืองขึ้นบัลลังก์ ทรงเปลี่ยนชื่อประเทศว่าวันลาง (ประเทศนี้ทิศตะวันออกติดทะเลใต้ ทิศตะวันตกจดบาถุก ทิศเหนือจดทะเลสาบด่งดิ่ง ทิศใต้จดประเทศโห่ตน หรือเจียมแถ่ง จ. กว๋างนาม ปัจจุบัน) แบ่งเป็น 15 เขต (โบะ) คือวันลาง (ที่กษัตริย์ตั้งราชธานี) ยาวจี๋ จูเยียน วู๋นิง ฟุกหลก เหวียดเถื่อง นิงหาย เยืองเตวี่ยน หลุกหาย หวูดิ่ง หว่ายนาม กื๋วเจิน บิงวัน ตนฮึง กื๋วดึ๊ก”
3. เอิวหลาก
กษัตริย์ถุกฟ้าน ผู้นำเผ่าเอิวเหวียด ร่วมกับเผ่าหลากเหวียด ตั้งตนเป็นอานเยืองเวือง ตั้งชื่อประเทศว่าเอิวหลาก ตั้งราชธานีที่โก๋ลวา (ดงแองห่าโหน่ยในปัจจุบัน) ราชวงศ์ของพระองค์ครองอำนาจอยู่ราว 50 ปี ระหว่าง พ.ศ. 286-235
4. นามเหวียด
ชาวจีนนาม เตรี่ยวด่า ยึดดินแดนเวียดนามแล้วตั้งชื่อว่า นามเหวียด ตั้งราชธานีที่เฟียนงุง (มณฑลกวางตุ้งในปัจจุบัน) ราชวงศ์นี้ปกครองตั้งแต่ พ.ศ. 336-432
5. ยาวจี๋
ราชวงศ์ฮั่น (จีน) รุกรานดินแดนตอนใต้ลงมาถึงเวียดนาม และปกครองในชื่อ “ยาวจี๋โบะ” ดินแดนแถบนี้ถูกแบ่งเป็น 9 แคว้น ได้แก่ นามหาย (กวางตุ้ง) เทืองโง (กวางสี) อ๊วดเลิม (กวางสี) เหิบโฟ้ (กวางตุ้ง) ยาวจี๋ (เวียดนามเหนือ) กื๋วเจิน (แทงฮว้า) เหญิดนาม (เหงะติ้ง) เจิวญาย (เกาะไหหลำ) ด่ามหญี (เกาะไหหลำ)
6. หว่านซวน
พ.ศ. 1097 ลี้บี๊ หรือ ลี้บน ขับไล่ทหารจีนสำเร็จแล้วตั้งตนเป็นจักรพรรดิ พระนามว่า ลี๊นามเด๊ เรียกประเทศว่า หว่านซวน ตั้งราชธานีที่ลองเบียน
7. อานนาม
พ.ศ. 1450 จีนรับรองคุกห่าวเป็นผู้ปกครองเขตอานนาม เขาแบ่งเวียดนามเป็นเขตปกครอง 5 ระดับ ได้แก่ โหละ ฝู เจิว ย๊าบ และซ้า
8. ด่ายโก่เหวียด
ปีเหม่าถิ่น พ.ศ. 1511 หลังจากปราบกบฏ 12 ซื้อกวน ดิงโป่ลิ้ง เป็นจักรพรรดิ ตั้งชื่อประเทศว่า ด่ายโก๋เหวียด ตั้งเมืองหลวงที่ฮวาลือ เลหว่านขึ้นครองราชย์ในพระนามว่าเลด่ายแห่ง ก็ยังคงใช้ชื่อประเทศว่าด่ายโก๋เหวียดต่อมา
9. ด่ายเหวียด
ราชวงศ์ลี้ ซึ่งปกครองเวียดนามตั้งแต่ พ.ศ. 1553-1768 เป็นระยะเวลาถึง 215 ปี ระยะแรกยังใช้ชื่อประเทศว่าด่ายโก๋เหวียด แต่พอถึงเดือน 7 พ.ศ. 1553 กษัตริย์ลี้ท้ายโต๋ โปรดให้ย้ายเมืองหลวงไปที่ด่ายลา ตั้งชื่อใหม่ว่าเมืองหลวงทังลอง หรือห่าโหน่ย (ฮานอย) ปัจจุบัน
พ.ศ. 1767 กษัตริย์ลี้เห่วตงถูกเตริ่นถูโดะบังคับให้กระทำอัตวินิบาตกรรม มอบบัลลังก์ให้เจ้าหญิงเจียวแท้ง ต่อมานางก็ถูกบีบให้มอบบัลลังก์ให้พระสวามีนาม เตริ่นแก๋ง ราชวงศ์ลี้จึงเปลี่ยนเป็นราชวงศ์เตริ่น ยุคนี้เองนักประวัติศาสตร์ชื่อ เลวันฮืว เขียนประวัติศาสตร์เวียดนามชุดแรก ชื่อว่า “ด่ายเวียดสือกี้” ถวายกษัตริย์ราชวงศ์เตริ่นนาม เตริ่นเญินตง เมื่อ พ.ศ. 1815
10. ด่ายงู
พ.ศ. 1943 โห่กวี๊ลี บังคับกษัตริย์เตริ่นเที๊ยวเด๊สละบัลลังก์ให้ตน แล้วเปลี่ยนชื่อประเทศเป็นด่ายงู ตั้งเมืองหลวงที่โตโด (แทงฮว้า หรือทัญฮว้า) แม้เป็นผู้ชิงราชย์ แต่โห่กวี๊ลีเป็นผู้ริเริ่มการปฏิรูปประเทศขนานใหญ่ โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจ
11. ด่ายเหวียด
เลเหล่ย ลุกขึ้นต่อต้านอำนาจจีนที่ลามเซิน จ. แทงฮว้า สงครามดำเนินไปกว่า 10 ปี จนทหารจีนยอมถอนกลับ เขาขึ้นครองบัลลังก์เมื่อ พ.ศ. 1971 นาม เลท้ายโต๋ ตั้งชื่อประเทศว่า ด่ายเหวียด ตั้งเมืองหลวงที่ดงโด (ห่าโหน่ย)
เลเหล่ยมีที่ปรึกษาชื่อ เหงวียนตร๋าย แต่หลังเวียดนามเป็นเอกราชจากจีน เหงวียนตร๋ายถูกใส่ร้ายว่าวางแผนปลงพระชนม์ จึงถูกประหารชีวิตพร้อมลูกหลาน 3 โคตรอย่างอยุติธรรม
12. เหวียดนาม
เหงวียนฟุกแอ๊ง (พงศาวดารไทยเรียก องเชียงสือ) อาศัยทหารฝรั่งเศสเอาชนะราชวงศ์ไตเซิน ขึ้นครองราชย์ด้วยพระนาม จักรพรรดิยาลอง ตั้งชื่อประเทศว่า เหวียดนาม โดยตั้งราชธานีที่ฟู้ซวน (นครเฮ้ว หรือเว้ ในปัจจุบัน) นับเป็นครั้งแรกที่เวียดนามเป็นเอกภาพตั้งแต่เหนือจรดใต้ ตั้งแต่จังหวัดหล่างเซินจนถึงจังหวัดห่าเตียน จักรพรรดิแบ่งประเทศเป็น 24 เคริ๊น กับ 4 แยวง
13. ด่ายนาม
เหงวียนฟุกด๋าม พระโอรสองค์รองของจักรพรรดิยาลอง ครองราชย์ใน พ.ศ. 2363 พระนามว่า มิงหม่าง ทรงเปลี่ยนชื่อประเทศเป็นด่ายนาม
ต่อมาภายใต้การนำของโฮจิมินห์ (ชื่อเดิมคือ เหงวียนอ๊ายก๊วก) และความสำเร็จในการปฏิวัติ 19 สิงหาคม พ.ศง 2488 จึงกลับมาใช้เชื่อ “เหวียดนาม” หรือเวียดนามอีกครั้ง
หมายเหตุ : เนื้อหานี้เก็บความจากบทความ “ชื่อต่าง ๆ ของประเทศเวียดนาม” เขียนโดยทวี สว่างปัญญางกูร ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับมิถุนายน พ.ศ. 2531
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 29 กันยายน 2568
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : 13 ชื่อประเทศเวียดนาม กว่าจะมาเป็น “เวียดนาม” เปลี่ยนชื่อบ้านเมืองเป็นว่าเล่น!
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com
0 ความคิดเห็น